Osoby z cukrzycą typu 1 każdy swój posiłek powinni zabezpieczać insuliną. Dlatego bardzo ważne jest oszacowanie posiłków ze względu na zawartość węglowodanów, tłuszczu oraz białka, ale też trzeba umiejętnie dawkować insulinę. W związku z tym przydatna jest tutaj znajomość obliczania wymienników węglowodanowych oraz białkowo-tłuszczowych.
Na czym polega dieta w cukrzycy typu 1?
W przeciwieństwie do osób z cukrzycą typu 2, u osób z cukrzycą typu 1 zazwyczaj nie trzeba redukować masy ciała oraz leczyć zespołu metabolicznego. W przypadku osób z cukrzycą typu 1 istotne jest racjonalne odżywianie się. Dieta powinna być urozmaicona, a ilość kalorii powinna być dostosowana do wieku oraz trybu życia danej osoby.
Węglowodany i błonnik w cukrzycy typu 1
Czasami można znaleźć zalecenia, w których podane jest, aby osoby z cukrzycą wybierały węglowodany złożone, a powinny unikać węglowodanów prostych. Przez to niektórzy chorzy uważają, że węglowodany złożone są bezpieczniejsze, ponieważ nie wpływają na glikemię. Jednak okazuje się, że węglowodany złożone również podnoszą poziom cukru we krwi, ale dzieje się to bardzo wolno i dlatego łatwiej jest zrównoważyć poposiłkowy wzrost glikemii insuliną.
Jeśli węglowodany proste i złożone zostaną pozbawione błonnik, to będą charakteryzowały się krótkim czasem wchłaniania, gdyż są one bardzo łatwo trawione, ale też czasami w ogóle nie jest wymagane trawienie. To z kolei może spowodować gwałtowny wzrost poziomu glukozy we krwi. Natomiast spożywanie węglowodanów wraz z błonnikiem powoduje wydłużenie czasu trawienia oraz wchłania, a w konsekwencji zapobiega nadmiernych wahaniom glukozy w organizmie.
Wymienniki węglowodanowe i wymienniki białkowo-tłuszczowe w cukrzycy typu 1
Osoba z cukrzycą typu 1 będzie mogła sama decydować o tym, ci i ile zje, jeżeli będzie umiała bardzo dokładnie określić, jaka jest w posiłku liczba przyswajalnych węglowodanów bez błonnika, a także białka oraz tłuszczu. W tym celu pomóc mogą tabele wartości odżywczej, które są ogólnie dostępne, ale też można skorzystać z gotowych tabel, które zawierają wymienniki węglowodanowe (WW), a także wymienniki białkowo-tłuszczowe (WBT).
Wymiennik węglowodanowy to taka ilość produktu spożywczego, która będzie zawierała 10 g węglowodanów przyswajalnych. Natomiast wymiennik białkowo-tłuszczowy to taka ilość białka oraz tłuszczu, która będzie dostarczała 100 kcal.
Dieta w cukrzycy typu 1 i jej proporcje
Dla osób z cukrzycą zalecane jest, aby 40 – 50% dziennego zapotrzebowania na energię było pokryte przez węglowodany, a 20 – 25% przez białka i 30 – 35% przez tłuszcze.
Posiłki powinny być spożywane o stałej porze i w regularnych odstępach czasu, a do tego należy spożywać mniejsze porcje, ale częściej. Poza tym do każdego posiłku należy dodawać warzywa, np. w formie surowej (pomidory, paprykę, ogórki, sałatę) albo lekko podduszone oraz przygotowane na parze lub grillowane. Ich spożywanie jest bardzo ważne, ponieważ jako dodatek do posiłku będą obniżały jego indeks glikemiczny.
Osoby z cukrzycą powinny uważać na mleko, ponieważ zawiera ono cukier prosty, czyli laktozę. Laktoza ta u niektórych osób bardzo mocno podnosi poziom cukru we krwi. Na mleko należy uważać przeważnie rano, gdyż wtedy jest największe zapotrzebowanie na insulinę.
Jeśli chodzi o owoce, to można spożywać ich do 300 g na dobę, które należy podzielić na mniejsze dwie lub trzy porcje. Owoce zawierają cukier prosty fruktozę, która szybko i znacznie podnosi poziom cukru we krwi. Dlatego też nie powinno się ich jeść jako samodzielnej przekąski, ale, np. jako deser po obiedzie, a nawet dodatek do śniadania, gdyż spożywanie ich przy posiłkach, w których zawarte jest białko i tłuszcze, powoduje ich wolniejsze wchłanianie.
Osoby z cukrzycą typu 1 potrzebują insuliny, którą muszą sobie wstrzykiwać, np. pompą. Dlatego ich sposób odżywiania się będzie całkiem inny niż osób z cukrzycą typu 2. W tym przypadku można prowadzić swobodne życie, ale konieczna jest umiejętność dostosowania dawki insuliny do posiłku i to z uwzględnieniem aktywności ruchowej. Przy cukrzycy typu 1 ważne jest robienie pomiaru glikemii przed i po posiłku.
