Nadciśnienie tętnicze krwi to choroba przewlekła, której cechą charakterystyczną jest podwyższone ciśnienie krwi. To choroba, która ma różne czynniki ryzyka. Nadciśnienie tętnicze ze względu na przyczyny powstawania dzieli się na kilka rodzajów. Jakie są prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego krwi?
Czym jest ciśnienie krwi i puls?
Za ciśnienie krwi, które przepływa przez żyły, jest odpowiedzialne serce, które spełnia rolę pompy, a także naczynia krwionośne. CT, czyli ciśnienie tętnicze krwi to siła, z jaką krew napiera na ściany dużych tętnic. Ciśnienie mierzy się na ramieniu i w czasie tego pomiaru należy sprawdzać wartości:
- ciśnienia skurczowego,
- ciśnienia rozkurczowego.
Ciśnienie skurczowe to najwyższe ciśnienie w czasie skurczu lewej komory serca, gdy krew wtłaczana jest do aorty, a także do dużych tętnic. Z kolei ciśnienie krwi będzie miało najmniejszą wartość w czasie rozkurczu komory, a wtedy serce znajduje się w stanie spoczynku przed ponownym skurczem, a to jest ciśnienie rozkurczowe. Tabela poniżej przedstawia prawidłowe wartości ciśnienia, które są zgodne z wytycznymi PTNT z 2019 roku.
Zakres ciśnienia tętniczego:
Ciśnienie skurczowe | Ciśnienie rozkurczowe | ||
Niedociśnienie | <100 | i | 60 |
Optymalne ciśnienie tętnicze | <120 | i | <80 |
Prawidłowe ciśnienie tętnicze | 120 – 129 | i/lub | 80 – 84 |
Wysokie prawidłowe ciśnienie tętnicze | 130 – 139 | i/lub | 85 – 89 |
Nadciśnienie I stopnia | 140 – 159 | i/lub | 90 – 99 |
Nadciśnienie II stopnia | 160 – 179 | i/lub | 100 – 109 |
Nadciśnienie III stopnia | >180 | i/lub | ≥110 |
Izolowane nadciśnienie skurczowe | ≥140 | i | <90 |
Z kolei puls to ilość uderzeń serca na minutę. Wartości pulsu zależą od wieku i mogą wahać się od 60 do 100. Jeśli puls wynosi powyżej 100, to mówi się o tachykardii, a jeżeli jest poniżej 60, to mówi się o bradykardii. Prawidłową wartość pulsu w zależności od wieku przedstawia poniższa tabela.
Prawidłowe wartości pulsu w zależności od wieku:
Wiek | Wysokość pulsu (tętna) |
Niemowlęta | ok. 130 uderzeń na minutę |
Dzieci starsze | ok. 100 uderzeń na minutę |
Młodzież | ok. 85 uderzeń na minutę |
Osoby dorosłe | ok. 70 uderzeń na minutę |
Osoby starsze | ok. 60 uderzeń na minutę |
Ciśnienie tętnicze krwi oraz puls (tętno) są ze sobą ściśle związane. Niższe wartości pulsu mogą pojawić się u osób, które intensywnie uprawiają sport. Z kolei wysokie tętno jest charakterystyczne dla osób, które mają małą kondycję fizyczną oraz prowadzą siedzący tryb życia.
Czym jest nadciśnienie tętnicze?
Nadciśnienie tętnicze inaczej określane jest jako hipertensja, a jest to choroba przewlekła, która dotyczy układu krwionośnego. Można to również ująć tak, że jest to stan, w czasie którego serce zbyt szybko pracuje, niż jest to wymagane albo też naczynia krwionośne nie będą dostarczały odpowiedniej ilości krwi do serca w związku z nadmiernie zwężonymi ścianami.
Nadciśnienie tętnicze jest chorobą, w której charakterystyczne jest podwyższone ciśnienie krwi, a jest to ciśnienie tętnicze, które ma wartość 140/90 mm Hg albo więcej. Nadciśnienie można rozpoznać na podstawie pomiarów ciśnienie krwi, które wykonuje się kilkakrotnie i to w kilkudniowych oraz kilkutygodniowych odstępach. Nadciśnienia tętniczego nie wolno diagnozować w oparciu o pojedynczy pomiar ciśnienia krwi.
Rodzaje nadciśnienie tętniczego
Ze względu na przyczynę powstawania nadciśnienie tętnicze dzieli się na cztery rodzaje.
- Nadciśnienie tętnicze pierwotne
Takie nadciśnienie znane jest również jako nadciśnienie samoistne albo idiopatyczne, dlatego też tutaj nie ma możliwości ustalenia konkretnej przyczyny choroby ani usunięcia jej za pomocą leków. Powszechny jest pogląd, że nadciśnienie jest spowodowane czynnikami środowiskowymi oraz genetycznymi, które przyczyniają się do zaburzenia pewnych procesów, które uczestniczą w regulacji ciśnienia tętniczego. Ten rodzaje nadciśnienia może rozwijać się u danej osoby nawet przez kilka lat i nie dawać żądnych niepokojących objawów. Przeważnie rozpoznaje się ją podczas badań kontrolnych. Natomiast do najczęstszych objawów tego nadciśnienia zalicza się: zaburzenia snu, nadpobudliwość nerwową, kołatanie serca, szumy uszne, zawroty głowy, przemijający ucisk w głowie, a także umiarkowanie podwyższone ciśnienie krwi.
- Nadciśnienie tętnicze wtórne
Ten typ nadciśnienia inaczej nazywa się objawowym, ponieważ znana jest jego przyczyna. Jest to choroba bardzo niebezpieczna, a jego przyczyną mogą być: choroby nerek, ostre stany zapalenia kłębuszków nerwowych, wodonercze, choroby tętnic nerkowych, choroby nadnerczy i tarczycy, guzy mózgu, choroby układu krążenia, bezdech senny, silny stres, używki, leki hormonalne i inne.
- Nadciśnienie tętnicze oporne
To nadciśnienie występuje wtedy, gdy nie ma oczekiwanych rezultatów leczenia, pomimo stosowania terapii farmakologicznej, czyli trzech lub więcej leków. Taka sytuacja powstaje wtedy, gdy chory nie przestrzega zaleceń lekarza, stosuje używki albo stosuje nieprawidłową dietę, ale też może zażywać leki, które osłabiają działanie leków, które zostały zalecone przez specjalistów.
- Nadciśnienie tętnicze złośliwe
Ten typ nadciśnienia jest najgroźniejszy dla zdrowia i życia. Stwierdza się go, gdy wartość ciśnienia rozkurczowego wynosi powyżej 120 – 140 mmHg. Do tego pojawiają się różne powikłania narządowe, a przeważnie niewydolność nerek oraz serca. Jego objawy to bóle i zawroty głowy, duszności, bóle w klatce piersiowej oraz ogólne osłabienie. Poza tym występuje tu duże ryzyko udaru mózgu, a także niewydolność serca. W tym przypadku konieczne jest leczenie szpitalne z ciągłym monitorowaniem ciśnienia. Jeśli będzie nieleczone może doprowadzić do śmierci.
Nadciśnienie tętnicze to przewlekła choroba, na którą w Polsce choruje co trzecia dorosła osoba. Jednak nie wszyscy zdają sobie sprawę, że mają nadciśnienie tętnicze. Jeśli ciśnienie tętnicze będzie źle leczone albo nieleczone wcale, to może źle wpływać na układ krążenia i nerek.