Otyłość to przewlekła choroba, w której dochodzi do patologicznego zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej. Jest to choroba, która u dzieci nie pojawia się z dnia na dzień, ale może rozwijać się nawet przez lata. Dlatego warto obserwować swoje dzieci i zabierać je na badania kontrolne.

Diagnoza otyłości u dzieci i młodzieży

Obecnie w diagnozie otyłości wykorzystuje się tzw. wskaźnik masy ciała BMI. Ten wskaźnik u dzieci i młodzieży poniżej 18. roku życia należy odczytywać z tabel albo siatek centylowych, które będą odpowiednie dla wieku oraz płci. Takie siatki opracowywane są w poszczególnych krajach.

Nadwagę u dzieci można stwierdzić, gdy BMI mieści się w przedziale od 90 do 97 centyla w odniesieniu do płci i wieku. Z kolei otyłość stwierdza się, gdyż BMI jest większe niż 97 centyla w odniesieniu do płci oraz wieku.

Aby postawić odpowiednią diagnozę, u dziecka z otyłością wykonuje się następujące badania podmiotowe:

  • przebieg oraz sposób odżywiania się matki w czasie ciąży;
  • sposób karmienia dziecka w okresie niemowlęcym;
  • sposób odżywiania się rodziny, czyli częstość spożywanych posiłków, a także ilość i rodzaj;
  • ocena stylu życia danej rodziny, czyli sposób spędzania wolnego czasu, ulubiona aktywność fizyczna.

Natomiast w badaniu przedmiotowym należy sprawdzić:

  • typ budowy oraz stopień otyłości u dziecka;
  • typ otyłości, a także rozmieszczenie tkanki tłuszczowej;
  • ocena powikłań otyłości, czyli rozstępy, hirsutyzm, nadmierne pocenie się, grzybica w fałdach skórnych, a także próchnica zębów, płaskostopie, koślawość kolan, zmiany zwyrodnieniowe, rzekoma ginekomastia, czy pojawiły się cechy przyspieszonego dojrzewania płciowego oraz czy jest nadciśnienie tętnicze i cechy przerostu lewej komory serca.

Z badań laboratoryjnych konieczne będzie sprawdzenie:

  • profilu lipidowego, czyli cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL i LDL oraz trójglicerydów;
  • gospodarki węglowodanowej, czyli potrzebna będzie glikemia na czczo, a u dziecka z otyłością zaleca się zrobienie krzywej cukrowej oraz krzywej insulinowej po obciążeniu glukozą, a do tego obliczenie wskaźnika insulinooporności HOMA;
  • ASPAT oraz ALAT, czyli próby wątrobowe;
  • TSH, a jest to badanie, które pozwala ocenić prawidłowe funkcjonowanie tarczycy.

Dodatkowo można wykonać inne badania, które dobiera się indywidualnie w zależności od potrzeb otyłego dziecka, czyli:

  • dno oka;
  • EKG – w celu zbadania chorób mięśnia sercowego.;
  • ABPM – to wielogodzinne monitorowanie ciśnienia tętniczego;
  • USG narządów jamy brzusznej;
  • badanie stawów biodrowych oraz kolanowych za pomocą RTG.

Typy otyłości u dzieci i młodzieży

Wyróżnia się dwa typy otyłości:

  • otyłość prostą, czyli pierwotną, która stanowi 90% wszystkich przypadków otyłości, a rozwija się ona w wyniku długotrwałego utrzymywania się dodatniego bilansu energetycznego;
  • otyłość wtórna, która stanowi 10% wszystkich przypadków otyłości, a powstaje w wyniku określonej jednostki chorobowej albo może być skutkiem podawania niektórych leków.
fot. Pixabay.com

Przyczyny otyłości

Wśród przyczyn otyłości prostej wyróżnia się czynniki:

  • genetyczne – tutaj zalicza się: poziom łaknienia, podstawową przemianę materii, osobniczą masę ciała, a także spontaniczną aktywność fizyczną;
  • środowiskowe – tutaj ważne znaczenie ma: nieprawidłowe odżywianie się, mała aktywność fizyczna, niedobór snu oraz stres.

Z kolei przyczyny otyłości wtórnej to:

  • czynniki genetyczne – np. mutacja genu receptora melanokortyny, zespół Downa, zespół Turnera, zespół Cohena, a także hipochondroplazja;
  • czynniki hormonalne – np. niedoczynność tarczycy, wrodzony przerost nadnerczy oraz rzekomą nadczynność przytarczyc;
  • uszkodzenie podwzgórza, czyli tzw. otyłość podwzgórzowa – np. guzy okolicy podwzgórzowej, neuroinfekcje, urazy czaszkowo-mózgowe, a także zabiegi neurochirurgiczne;
  • stosowane leki – np. glikokortykosteroidy, estrogeny, progesteron, leki antydepresyjne, neuroleptyki oraz antyhistaminiki, a przeważnie te starej generacji.

Powikłania otyłości u dzieci i młodzieży

Powikłania otyłości u dzieci mogą być wielokierunkowe. W wyniku takiej otyłości mogą pojawić się:

  • zaburzenia endokrynologiczne – insulinooporność, hiperinsulinizm, nieprawidłową glikemię na czczo, cukrzycę typu 2, nieprawidłową tolerancję glukozy, wczesne dojrzewanie płciowe – przeważnie u dziewcząt, a także zespół policystycznych jajników;
  • zaburzenie gospodarki lipidowej – podwyższone stężenie trójglicerydów, podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego, a także obniżony poziom dobrego cholesrterolu HDL;
  • zaburzenia układu sercowo-naczyniowego – nadciśnienie tętnicze, zwiększona masa lewej komory serca, przewlekły stan zapalny, choroba niedokrwienna serca, a także zwiększone ryzyko problemów sercowo-naczyniowych w życiu dorosłym;
  • zespół metaboliczny;
  • choroby płuc – obturacyjny bezdech senny oraz gorsza tolerancja wysiłku fizycznego;
  • choroby nerek – szkliwienie kłębuszków nerkowych;
  • choroby układu kostno-stawowego – skolioza, bóle kręgosłupa, hiperlordoza, płaskostopie, koślawość kolan oraz zwiększone ryzyko złuszczenia głowy kości udowej;
  • choroby układu pokarmowego – kamica pęcherzyka żółciowego, niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby, choroba refluksowa przełyku;
  • zaburzenia emocjonalne – depresja, niska samoocena, izolacja społeczna oraz zaburzenia jedzenia;
  • zwiększone ryzyko pojawienia się otyłości w wieku dorosłym.

Otyłość to problem, z którym borykają się nie tylko osoby dorosłe, ale również dzieci i młodzież. Kiedy jednak otyłość nie jest wywołana innymi chorobami albo stosowanymi lekami, to można skutecznie jej przeciwdziałać. Jeśli dziecko ma otyłość, to należy jak najwcześniej podjąć odpowiednie leczenie.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here