Cukrzyca – definicja i rodzaje

Cukrzyca to problem wielu osób, gdyż dotyka ona nie tylko osoby starsze i z nadwagą, ale również dzieci. Ta przewlekła choroba zostaje z daną osobą już do końca życia, dlatego tak ważne w cukrzycy jest stosowanie się do zaleceń lekarza oraz przestrzeganie diety. Jakie są typy cukrzycy?

Definicja cukrzycy

Cukrzyca (diabetes mellitus) to przewlekła choroba metaboliczna, która związana jest z zaburzeniem wydzielania insuliny. Niedobór insuliny przyczynia się do powstawania zaburzeń, które dotyczą wykorzystywania glukozy przez komórki organizmu, a to z kolei prowadzi do zwiększenia stężenia glukozy we krwi, czyli hiperglikemii. Do tego dochodzi do wydalania glukozy wraz z moczem. W chorobie tej charakterystyczne są również zaburzenia metabolizmu węglowodanów, białek oraz tłuszczów. Taka przewlekła hiperglikemia może doprowadzić do uszkodzenia, a także zaburzenia czynności oraz niewydolności różnych narządów, a przeważnie są to oczy, nerki, nerwy, serce oraz naczynia krwionośne.

Pierwsze wzmianki na temat cukrzycy pochodzą już z 1550 roku p.n.e., a pojawiły się one na hieroglifach egipskich, gdzie opisywane były objawy cukrzycy typu 2. Natomiast taki pierwszy kliniczny opis tej choroby przedstawił grecki lekarz Arteus z Kapadocji.

Z języka łacińskiego „diabetes” oznacza „płynący”, a „mellitus” znaczy „słodki jak miód”, a po przetłumaczeniu „diabetes mellitus” otrzyma się „słodkie przeciekanie”. Nazwa tej choroby ma związek z wydzielaniem nadmiaru cukru wraz z moczem, gdyż to był pierwszy objaw, na podstawie którego rozpoznawano tę chorobę.

Rodzaje cukrzycy

Na przestrzeni lat wielokrotnie zmieniał się podział, który wyodrębniał rodzaje cukrzycy. Na początku, zaraz po wynalezieniu insuliny, taki pierwszy podział wyróżniał cukrzycę młodzieńczą oraz starczą. Potem okazało się, że ten podział nie jest właściwy. Potem dokonano podziału na cukrzycę insulinozależną oraz insulinoniezależną, a typy te zostały wprowadzone w 1980 roku. Ten typ również był mylący, gdyż pacjenci, którzy byli diagnozowani jako insulinoniezależni wraz z upływem czasu także wymagali leczenia insuliną.

Od 1997 roku stosowany jest podział cukrzycy, który wyróżnia jej cztery główne typy:

• cukrzyca typu 1 – tutaj trzustka nie wytwarza insuliny, gdyż komórki beta wysp Langergansa zostały zniszczone w wyniku działania procesu autoagresji albo nawet z innej nieznanej przyczyny. Gdy ten typ cukrzycy rozwija się wolno u osób po 35. roku życia, to określa się ją jako podtyp LADA;
• cukrzyca typu 2 – tutaj trzustka produkuje insulinę (tylko dopóki jest w stanie), ale jednak nie działa ona prawidłowo, co jest związane z insulinoopornością tkanek, co najczęściej związane jest z otyłością;
• inne specyficzne typy cukrzycy – m.in. cukrzyca monogenowa, a w tym cukrzyca MODY, a także cukrzyca związana z mukowiscydozą (CFRD) oraz cukrzyca noworodkowa i inne;
• cukrzyca ciążowa (GDM).

Jednak naukowcy z Uniwersytetu w Lund zaproponowali nowy podział cukrzycy, który wyróżnia pięć jej typów. Taki podział zaproponowano na podstawie wyników badań programu badawczego ANDIS. Nowy podział cukrzycy to:

• SAID – to ostra cukrzyca autoimmunologiczna, która obejmuje dotychczasowy typ 1 i w tym również cukrzycę LADA, ale wyłącza z niej podtyp idiopatyczny. W tym typie do najważniejszych objawów zaliczono: zanik wytwarzania własnej insuliny, przeważnie wczesny początek, występowanie przeciwciał GADA, a także bardzo często brak otyłości;
• SIDD – to ostra cukrzyca związana z niedoborem insuliny, gdzie brak jest przeciwciał GADA, a do tego wysoki jest poziom HbA1c i występuje umiarkowana insulinooporność. W tym przypadku częstym powikłaniem jest retinopatia. Ta cukrzyca jest rozpoznawana w młodym wieku i nie występuje tutaj nadwaga;
• SIRD – to ostra cukrzyca, która związana jest z opornością na insulinę. Ten typ dotyczy osób otyłych, a jej cechą jest silna insulinooporność i często dochodzi do rozwoju nefropatii;
• MOD – to umiarkowana cukrzyca, która związana jest z otyłością. Swój początek ma w dość młodym wieku, ale w przeciwieństwie do typu SIRD przebiega ona łagodnie i jest małe nasilenie zaburzeń metabolicznych;
• MARD – to umiarkowana cukrzyca związana z wiekiem. Jest to bardzo liczna grupa, około 40% wszystkich przypadków cukrzycy, a dotyka przeważnie osoby starsze, ale też ma łagodny przebieg.

Nie wiadomo jeszcze, czy nowy podział zostanie zaakceptowany. Jednak jeden z autorów tego badania prof. Leif Groop z Uniwersytetu w Lund, powiedział, że ten podział bardziej spełnia wymogi, ale też pozwala na lepsze dostosowywanie leczenia do danego pacjenta.