Chory na cukrzycę nie może sam ustawiać sobie leczenia, gdyż musi ono być zarówno zaplanowane, jak i zaordynowane przez lekarza prowadzącego. To lekarz dobiera i określa odpowiednie dawki. Leczenie cukrzycy to przestrzeganie odpowiedniej diety, a do tego aktywność fizyczna i bardzo często w zależności od typu choroby i zaleceń lekarza, może polegać na przyjmowaniu leków i/lub insuliny. Jak dokładnie wygląda leczenie cukrzycy typu 1 i cukrzycy typu 2?
Leczenie cukrzycy typu 1
W leczeniu cukrzycy typu 1 bardzo ważne znaczenie ma uzupełnianie niedoborów insuliny, a można to robić poprzez podskórne iniekcje, czyli zastrzyki albo za pomocą pompy insulinowej, czyli tzw. stały wlew insuliny. Osoby z cukrzycą, które podają sobie insulinę za pomocą pompy, będą miały ją podpiętą do ciała przez całą dobę. Pompa ta jest tak zaprogramowana, aby co kilka minut wydzielać minimalne ilości insuliny, czyli tak samo jak zdrowa trzustka. Tak więc wszystko odbywa się automatycznie. Natomiast przed posiłkami potrzebne jest więcej insuliny i dlatego trzeba ustawić tzw. bolus doposiłkowy, czyli są to dawki insuliny, które oblicza się poprzez wzięcie pod uwagę posiłku oraz zawartych w nim węglowodanów, białek oraz tłuszczy. Do tego należy zwracać uwagę na cukier przed posiłkiem.
Natomiast osoby z cukrzycą typu 1, którzy są leczeni tzw. metodą intensywnej funkcjonalnej insulinoterapii, mają podawaną insuliną za pomocą penów, czyli wstrzykiwaczy. Wtedy najczęściej pacjent podaje sobie raz dziennie insulinę bazową, czyli analog długodziałający, a potem do każdego posiłku analog szybkodziałający. Celem jednej i drugiej metody jest utrzymywanie cukru we krwi najbliżej normy.
Poza tym w cukrzycy typu 1 bardzo ważne znaczenie ma samokontrola, ponieważ chorzy powinni sprawdzać cukier kilka razy na dobę, a więc na czczo, przed każdym posiłkiem, przed snem, a także wtedy, gdy podejrzewają u siebie hipoglikemię albo hiperglikemię. Aby samodzielnie można było badać cukier, potrzebny jest glukometr oraz systemy do tzw. ciągłego monitorowania glikemii (CGM).
Leczenie cukrzycy typu 2
Leczenie cukrzycy typu 2 zależy od poziomu cukru, ale też musi być zawsze indywidualnie dopasowywane do osoby chorej. Jeśli wynik badania jest poniżej 300 mg/dl, to zazwyczaj lekarz przepisuje lek przeciwcukrzycowy w tabletkach. Kiedy jednak poziom cukru jest wysoki, to trzeba będzie przyjmować zastrzyki z insuliną. Gdy glikemia zostanie unormowana, to można będzie odstawić zastrzyki.
Poza tym w leczeniu cukrzycy typu 2 istotne znaczenie ma dieta, a także aktywność fizyczna, czyli zmiana stylu życia, gdyż tutaj celem leczenia jest jak najdłuższa terapia niefarmakologiczna. Kiedy takie leczenie zawodzi, choremu przepisuje się leki. Leki przeciwcukrzycowe mają na celu zmniejszyć insulinooporność i/lub zwiększyć wydzielanie insuliny w organizmie.
Leki przeciwcukrzycowe dzieli się na dwie umowne grupy, czyli stare i nowe. Stare leki przeciwcukrzycowe zyskały takie miano, gdyż są już bardzo długo stosowane przez osoby z cukrzycą, ale też ich działanie zostało dokładnie przebadane. Nowe leki przeciwcukrzycowe to:
- Metformina (biguanidy) – hamuje ona procesy tworzenia glukozy w wątrobie, ale też uwrażliwia tkanki na insulinę;
- pochodne sulfonylomocznika – to leki, które zwiększają wydzielanie insuliny.
Z kolei nowe leki przeciwcukrzycowe to:
- inhibitory alfa-glukozydaz – hamują one rozpad wielocukrów z jedzenia na cukry proste;
- inhibitory DPP-4 (gliptyny) – leki te uwrażliwiają komórki beta na rosnące stężenie glukozy we krwi, poprzez co zwiększa się wydzielanie insuliny;
- inhibitory SGLT-2 (flozyny) – leki zwiększające wydalanie glukozy z moczem, a w wyniku tego obniża się stężenie glukozy w osoczu;
- antagoniści PPAR-gamma – to leki, które uwrażliwiają komórki organizmu na insulinę.
Jeśli takie leczenie nie będzie dawało pozytywnych rezultatów, to konieczne będzie przejście na leczenie insulinowe.
Bardzo ważne znaczenie w leczeniu osoby z cukrzycą ma edukacja chorego. Dzięki czemu pacjent będzie mógł zaobserwować u siebie pierwsze niepokojące objawy, które mogą wskazywać na niewłaściwy poziom cukru we krwi. Poza tym należy pamiętać, że chory nie może sam odstawiać przepisanych mu leków, a także sam rezygnować z terapii insuliną.
Poza takimi nagłymi stanami leczenie cukrzycy będzie polegało na codziennej ocenie, a także na wyrównywaniu poziomu glukozy. Do tego bardzo ważne znaczenie ma odpowiednie odżywianie się, a także regularny wysiłek fizyczny. Taki wysiłek obniża poziom glukozy we krwi, zwiększa wrażliwość organizmu na insulinę, a także poprawia krążenia.
