Osteoporoza to choroba przewlekła, w której dochodzi do ubytku masy oraz osłabienia struktury wewnętrznej kości, co powoduje, że wzrasta ryzyko ich złamań. Poza tym osteoporoza to jedna z chorób, do których może przyczynić się złe odżywanie, czyli jest to również choroba dietozależna. Wyróżnia się osteoporozę pierwotną i wtórną. Czym charakteryzują się te dwa typy osteoporozy?
Co to jest osteoporoza?
Osteoporoza to choroba, w której dochodzi do zaniku tkanki kostnej, a poprzez to zwiększa się występowanie złamań. Do takich złamań dochodzi zazwyczaj w wyniku niewielkiego urazu, np. podczas upadku z wysokości własnego ciała. Złamania mogą dotyczyć różnych kości, ale najgroźniejsze są te, które obejmują złamania kręgów oraz biodra, a przeważnie w okolicy odcinka piersiowo-lędźwiowego, szyjki kości udowej, żeber, a także obwodowej części kości promieniowej, czyli w pobliżu nadgarstka.
Osteoporoza występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, ale jednak częściej dotyka kobiety. W chorobie tej dochodzi do rozrzedzenia, czyli zrzeszotnienia tkanki kostnej, a potem jest to widoczne jako ścieńczenie oraz zmniejszenie ilości beleczek kostnych kości gąbczastej, a także dochodzi do ścieńczenia kości korowej. Kiedy weźmie się pod uwagę badanie mikroskopowe, to można zauważyć, że pomiędzy kością zdrową a kością z osteoporozą występuje różnica ilościowa, a nie jakościowa. Przez to kość jest osłabiona, i z tego powodu łatwo dochodzi do złamań.
Rodzaje osteoporozy
Można wyróżnić osteoporozę pierwotną oraz wtórną.
Osteoporoza pierwotna
Ten typ osteoporozy związany jest ze starzeniem się układu szkieletowego. Najczęściej pojawia się u kobiet po menopauzie, a także u mężczyzn, którzy są już w sędziwym wieku. Dzieje się tak, ponieważ kości razem z wiekiem zaczynają tracić swoją gęstość mineralną, a to jest naturalna konsekwencja starzenia się organizmu. U kobiet proces ten rozpoczyna się już około 40. roku życia, a u mężczyzn po 45. roku życia. Na przyspieszenie się starzenia kości mają wpływ następujące czynniki:
- palenie papierosów,
- alkohol,
- dieta z małą ilością witaminy D,
- zbyt mała aktywność fizyczna,
- niewystarczająca ekspozycja na słońcu.
Przy osteoporozie pierwotnej wyróżnia się:
- osteoporozę idiopatyczną, czyli młodzieńczą, która powstaje w wyniku zaburzeń wzrastania szkieletu;
- osteoporozę inwolucyjną – tutaj wyróżnia się:
- osteoporozę inwolucyjną typu I, czyli pomenopauzalną, a dotyczy ona kobiet w wieku od około 50 do 70 lat. Tutaj dochodzi do demineralizacji kości, do której dochodzi w wyniku ustania funkcji endokrynnych gruczołów jajnikowych;
- osteoporozę inwolucyjną typu II, czyli starczą, która dotyczy kobiet oraz mężczyzn powyżej 70. roku życia. Powstaje ona w wyniku zmniejszonej aktywności osteoblastów oraz witaminy D3.
Osteoporoza wtórna
Do osteoporozy wtórnej może dojść w przypadku przyjmowania niektórych leków, a także może pojawić się przy różnych chorobach. Ten typ osteoporozy dotyka osoby w różnym wieku, a najczęściej dotyczy osób, które chorują na:
- cukrzycę,
- nadczynność tarczycy/przytarczyc,
- przedwczesny okres przekwitania.
Poza tym na powstawanie osteoporozy mają także wpływ dolegliwości układu pokarmowego, którym towarzyszą zaburzenia wchłaniania albo choroby reumatyczne. Z kolei leki, które wpływają na rozwój osteoporozy, to:
- heparyna,
- leki przeciwpadaczkowe,
- glikokortykosteroidy.
Osteoporoza jako choroba cywilizacyjna
Osteoporoza zyskała miano choroby cywilizacyjnej obok chorób układu krążenia oraz nowotworów. Ciągły rozwój cywilizacji powoduje również ważne zmiany w życiu człowieka. Obecnie ludzie żyją dłużej, a do tego zamieniają pracę fizyczną na siedzącą, ale też doszło do zmian w diecie, która stała się uboga w produkty mleczne, a za to bogata jest w duże ilości soli kuchennej i do tego wszystkiego dochodzą leki oraz używki, które również mają negatywny wpływ na stan naszego szkieletu. W wyniku tego wszystkiego rozwija się osteoporoza.
Niektórzy mówią o osteoporozie jako o cichym złodzieju kości, gdyż na początku nie daje żadnych objawów, ale też nie powoduje bólu. Można powiedzieć, że jest to choroba podstępna, z którą jest bardzo duży problem, aby ją wcześnie zdiagnozować. Choroba ta okrada szkielet danej osoby z wszystkich odłożonych w nim zasobów, a dzieje się tak do momentu, aż kość staje się bardzo osłabiona, przez co nie wytrzymuje działania normalnych nacisków i dopiero wtedy zaczynają pojawiać się objawy choroby.
Osteoporoza to podstępna choroba, która dotyczy osób po 60. roku życia i powoduje zwiększone ryzyko złamań kości. Częściej diagnozuje się osteoporozę pierwotną niż wtórną, która rozwija się w wyniku starzenia się układu szkieletowego. Dlatego tak ważne jest regularne badanie się, aby można było szybko zdiagnozować osteoporozę, a dzięki temu rozpocząć odpowiednie leczenie.
